«در فضا هیچکس نمیتواند صدایِ جیغِتان را بشنود»: جملهیِ قبل بهقدرتِ تمامیِ کتابها و مراجعِ فیزیک صادق است، امّا بهنظر میرسد که میتوان صوت را هم در خلأ بهجریان انداخت! امواجِ صوتی امواجی مکانیکیاند و همانطور که میدانید برایِ انتشارِ امواجِ مکانیکی بهمحیطِ مادّی نیاز است، پس کاملاً با عقل جور میآید که اینامواج نتوانند در فضایِ خالی جریان داشته باشند، چرا که هیچ ذرّهای برایِ ارتعاش وجود ندارد.
اکنون نتیجهیِ تحلیلی
نظری بر این قضیه که توسطِ میکا پرونیلا و جوانا مِلتوس - هر دو از
مرکزِ تحقیقاتِ فنّیِ فنلاند - انجام شده است، بیان میکند که صوت میتواند در خلأ بینِ دو جسم که از کریستالهایِ
فیزوالکتریک ساخته شدهاند، جریان یابد. کریستالهایِ فیزوالکتریک موّادیاند که اگر توسطِ نیرویی (در اینجا: امواجِ صوتی) تحتِ فشار یا ارتعاش قرار گیرند، میدانی الکتریکی ایجاد میکنند. شکلِ این مواد هم زمانی که در میدانی الکتریکی قرار میگیرند، تغییر مییابد.
زمانی که که یک موجِ صوتی بهلبهیِ کریستالِ اوّل برخورد میکند، میدانِ الکتریکیِ بهوجود آمده بهواسطهیِ برخوردِ موجِ صوتیِ مذکور میتواند از فضایِ خالیِ میانِ دو کریستال عبور کند و موجبِ تغییرِ شکلِ کریستالِ دوم گردد که نتیجهیِ آن، ایجادِ همان موجِ صوتی در کریستالِ دوم است. پرونیلا میگوید:« بهنظر میرسد که امواجِ صوتی متوجه نمیشوند که در خلأ حضور دارند و همینطور بهحرکتشان ادامه میدهند!»
محققان میافزایند که اینفاصله حتماً نباید کم باشد؛ بلکه بازدهِ انتقال، تابعِ بسامدِ موجِ صوتی و همچنین زاویّهیِ برخوردِ موجِ صوتی بهلبهیِ کریستال اوّل است و متناسب با دو عاملِ مذکور تغییر مییابد. مثلاً در بعضی ترکیبات، امواجِ صوتی انرژیِ بسیار کمی را بههنگامِ عبور از فضایِ خالی از دست میدهند!
لازم بهذکر است که این قضیه فعلاً در حالتِ نظری بیان شده است و گروهِ محققان امیدوارند تا همیناثر را بهزودی و بهصورتِ عملی آزمایش کنند. گَنگچِن از MIT میگوید:« چنین کاری با نگرش در نقاطِ بنیادینِ فیزیک جالب است!»
منبع